Nieuw pensioenstelsel voor pensioenfondsen

Wat zijn de praktische gevolgen van een nieuw pensioenstelsel?

We hebben een nieuw pensioenstelsel! Het door Minister Carola Schouten ingediende wetsvoorstel Wet toekomst pensioenen (Wtp) is op 30 mei 2023 aangenomen door de Eerste Kamer. Het nieuwe pensioenstelsel is daarmee een feit.  Voor het zover was moesten er eerst nog wel enkele wijzigingen in de wet worden doorgevoerd.  Het nieuwe pensioenstelsel gaat in op 1 juli 2023 en er geldt een overgangsperiode tot 1 januari 2028.

In bepaalde sectoren is het mogelijk dat er een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) van toepassing is. Valt de onderneming onder een cao dan is de kans groot dat de onderneming  wettelijk verplicht is om zich aan te sluiten bij een pensioenfonds. In dat geval stellen de sociale partners de pensioenregeling vast.  De nieuwe uitgangspunten moeten uiterlijk op 1 januari 2025 zijn vastgesteld. De pensioenuitvoerder heeft vervolgens tot 1 januari 2028 de tijd deze te implementeren. De sociale partners bepalen dan niet alleen de hoogte van de pensioenopbouw, ze bepalen ook over welk deel van het salaris de pensioenopbouw plaatsvindt.  

De wens voor een nieuw pensioenstelsel is met name ingegeven door de aanhoudende problemen bij verschillende pensioenfondsen. De herziening van het Nederlandse pensioenstelsel moet een einde maken aan de jarenlange onzekerheid of de dekkingsgraad nog wel voldoende is en of het pensioen gekort moeten worden.

Hoe met de bestaande regelingen wordt omgegaan is afhankelijk van de cao-onderhandelingen die door sociale partners gevoerd gaan worden. Een ding is inmiddels  duidelijk; de middelloon- en eindloonregeling zijn onder de Wet toekomst pensioenen niet meer toegestaan. Voor werknemers die na invoering van het nieuwe pensioenstelsel in dienst treden, is er straks nog maar één pensioenregeling mogelijk, de beschikbare premieregeling met een voor iedereen gelijk premiepercentage. 

Wilt u meer weten over de gevolgen voor de verzekerde pensioenregeling die door een verzekeraar of PPI wordt uitgevoerd? Klik dan hier. 

Gevolgen werkgevers nieuw pensioenstelsel 

Iedere werkgever waarvan de pensioenregeling is ondergebracht bij één van de 200 pensioenfondsen (een Bpf zoals het ABP en Zorg en Welzijn of een Opf en/of Apf), wordt door het nieuwe pensioenstelsel geconfronteerd met een aanpassing van die pensioenregeling. Tijdens de cao-onderhandelingen wordt door de sociale partners bepaald hoe de nieuwe pensioenregeling eruit komt te zien.  

Hoe bereid u zich voor op een nieuw pensioenstelsel? 

Zolang het wetsvoorstel Wet Toekomst Pensioenen niet door zowel de Eerste als de Tweede Kamer is aangenomen kunnen sociale partners het overleg nog niet opstarten. U kunt afwachten op wat er door sociale partners wordt besloten. Maar u kunt ook starten met uw eigen voorbereidingen. Er kunnen namelijk omstandigheden op uw onderneming van toepassing zijn die voor u urgentie bepalen. Voorbeelden van dergelijke omstandigheden kunnen zijn:

• U heeft één of meer vrijwillige (pensioen-)modules.
• Er wordt een fusie of overname voorbereid.
• U bent voornemens uw concurrentiepositie op de arbeidsmarkt te herzien/ verbeteren.

Wij adviseren werkgevers om een tijdsplan op te stellen. Hierin stelt u vast wanneer u welke stappen zet. Dit geeft u rust en het creëert duidelijkheid binnen uw organisatie. Neem hier ook de communicatie naar de werknemers in mee. Vanzelfsprekend kunnen onze pensioenconsultants u hierbij helpen. 

HR-visie vormgeven 
De kans is aanwezig dat uw onderneming -nog- geen pensioenvisie heeft opgesteld. Deelname aan de pensioenregeling van het pensioenfonds is immers verplicht en u kunt er inhoudelijk nauwelijks tot geen invloed op uitoefenen. Het staat een onderneming echter vrij om meer te bieden dan de basisregeling(en) die via de cao verplicht zijn gesteld. 

Bijvoorbeeld omdat de onderneming zich wil onderscheiden op de arbeidsmarkt. Zo kan de onderneming ervoor kiezen om bijvoorbeeld het Anw-hiaat te verzekeren en door een WIA-werknemersverzekering of bijspaarmodules aan te bieden. 

Wij adviseren werkgevers om een HR-visie vorm te geven. En neem daar dan ook belangrijke ontwikkelingen zoals inflatie, MVO-beleid en de war for talent in mee. Als u een pensioenvisie heeft vormgegeven en helder heeft hoe u zich wil positioneren, kunt u verder met de voorbereidingen. 

Een pensioen-/arbeidsvoorwaardencommissie samenstellen
Werkgevers kunnen een commissie samenstellen om de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel binnen de onderneming te begeleiden en zich te buigen over de overige arbeidsvoorwaarden. Belangrijk hierbij is het gegeven of de HR-visie ruimte biedt aan één of meer vrijwillige modules. Het is belangrijk dat de kennis van de leden van de commissie op niveau wordt gebracht, bijvoorbeeld door een opleiding/ workshop. Ze moeten later in het proces immers belangrijke besluiten nemen.

Communicatie
Mogelijk heeft het pensioenfonds uw werknemers nog niet geïnformeerd over het nieuwe pensioenstelsel. Dat is begrijpelijk omdat er immers nog niet veel concreets te melden is. Het gevolg is wel dat werknemers onrustig worden. Zij horen en zien politici zich druk maken terwijl ze zelf vaak geen idee hebben waarover het gaat. Het is belangrijk die onrust weg te nemen, bijvoorbeeld door zelf te communiceren met uw werknemers. 

Wilt u -nog- meer informatie? 
De overheid heeft twee platformen geïntroduceerd waarop kennisdeling rondom het nieuwe pensioenstelsel centraal staat. Relevante informatie voor betrokken partijen als werkgevers,  ondernemingsraden  en pensioenfondsbestuurders vindt u hier. Meer algemene informatie en informatie voor de individuele werknemer vindt u hier. Wij beseffen dat deze platformen heel veel informatie bevatten en dat u wellicht door de bomen het bos niet meer ziet. Op onze website beperken wij ons daarom ook tot de hoofdlijnen. Meer specifieke of specialistische informatie kunt u natuurlijk ook altijd via uw persoonlijke adviseur verkrijgen. 

Hoe bereid u zich voor op een nieuw pensioenstelsel? 

Wij adviseren werkgevers om allereerst een tijdsplan op te stellen. Hierin stelt u vast wanneer u welke stappen zet. Dit geeft rust en het creëert duidelijkheid binnen uw organisatie. Er kunnen immers omstandigheden op uw onderneming van toepassing zijn die de urgentie -mede- bepalen. Denk hierbij aan een geplande overname, fusie of voorgenomen harmonisatie van arbeidsvoorwaarden. Afhankelijk van de op uw onderneming van toepassing zijnde omstandigheden kan de doorlooptijd van de gehele transitie sterk oplopen. Uw Howden adviseur is uiteraard graag bereid u te helpen bij het opstellen van uw tijdsplanning.  Andere activiteiten die u vooruitlopend op de definitieve wetgeving kunt opstarten zijn: 

Samenstellen pensioencommissie      
Ook adviseren wij werkgevers om een pensioencommissie samen te stellen. Deze commissie begeleidt de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel. Hiermee creëert de werkgever bestendigheid in het besluitvormingsproces. Het is belangrijk dat de pensioenkennis van de leden van de pensioencommissie op -gelijk- niveau wordt gebracht, bijvoorbeeld door een opleiding/workshop. Ze moeten later in het proces immers belangrijke besluiten nemen.

Herijken pensioenvisie     
In het verleden is pensioenregeling samengesteld vanuit een bepaalde visie. Een belangrijke vraag is of deze HR-visie nog steeds van kracht is. Zo niet, dan is het verstandig om eerst een nieuwe visie vorm te geven. Neem in dat geval alle belangrijke ontwikkelingen zoals inflatie, MVO-beleid en de ‘war for talent’ mee in de overwegingen. Pas als de onderneming helder heeft hoe het zich wil positioneren kunt u verder met het samenstellen van het totale arbeidsvoorwaardenpakket, de pensioenregeling en de herverdeling van het beschikbare budget. 

Impactrapport      
Het is belangrijk dat u scenario’s uitwerkt waarmee de impact van eventuele keuzes inzichtelijk wordt gemaakt. Een Howden adviseur kan u hierbij helpen. Deze kan niet alleen de pensioenlasten voor de komende 5 – 10 jaar berekenen maar tegelijkertijd ook de impact op het pensioen van de deelnemers inzichtelijk maken.  De scenario’s en de consequenties van eventuele keuzes worden gepresenteerd in een impactrapport. In het rapport wordt u ook geadviseerd of u de huidige regeling voor de bestaande werknemers in stand moet houden of juist iedereen moet converteren naar één nieuwe regeling. Het rapport kunt u delen met de pensioencommissie en/of de ondernemingsraad en stelt u in staat om een zorgvuldig besluit te nemen.