ภาวะสมองเสื่อมกับสังคมผู้สูงอายุ: ความท้าทายที่กำลังเพิ่มขึ้น
ทั่วโลกมีผู้ป่วยภาวะสมองเสื่อมรายใหม่เกือบ 10 ล้านคนต่อปี หรือเกิดขึ้น ทุก ๆ 3 วินาที ในปี 2021 มีผู้ป่วยทั่วโลกประมาณ 57 ล้านคน และคาดว่าจะเพิ่มเป็น 82 ล้านคนในปี 2030 และ 152 ล้านคนในปี 2050 ต้นทุนทางเศรษฐกิจสูงมากกว่า 1.3 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2019 และคาดว่าจะพุ่งถึง 2.8 ล้านล้านดอลลาร์ในปี 2030
ภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก คือศูนย์กลางของการเปลี่ยนแปลงนี้ โดยคาดว่าจะมีผู้ป่วยประมาณ 42 ล้านคนในปี 2030 และจะเพิ่มจนคิดเป็นมากกว่าครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยทั่วโลก เนื่องจากประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
แม้ว่า “วันอัลไซเมอร์โลก” (21 กันยายน) จะผ่านไปแล้ว แต่การพูดคุยเรื่องนี้ไม่ควรหยุด เพราะผลกระทบเกิดขึ้นแล้วในชีวิตจริง ทั้งต่อครอบครัว คนทำงาน และสถานประกอบการ
ทำไม “ความเข้าใจเรื่องภาวะสมองเสื่อม” จึงสำคัญในเอเชีย
ตัวอย่างอัตราผู้ป่วยในประเทศต่าง ๆ:
ประเทศ | อัตราการแพร่หลายของโรคสมองเสื่อม |
ญี่ปุ่น | คาดว่ามีผู้สูงอายุเกือบ 6 ล้านคน ที่จะมีภาวะสมองเสื่อมในปี 2040 |
มาเลเซีย | มีผู้ป่วยประมาณ 204,000–264,000 คนในปี 2020 และจะเพิ่มเป็น 825,000 คนในปี 2050 (เพิ่มขึ้น 312%) |
ฟิลิปปินส์ | มากกว่า 419,000 คน ในปี 2021 |
ไทย | ประมาณ 800,000 คนในปี 2024 และคาดว่าจะเป็น 1 ล้านคนในปี 2034 |
ฮ่องกง | ประมาณ 1 ใน 10 ของผู้สูงอายุอายุ 60 ปีขึ้นไปมีภาวะสมองเสื่อม |
สิงคโปร์ | ประมาณ 1 ใน 11 ของผู้สูงอายุอายุ 60 ปีขึ้นไปมีภาวะสมองเสื่อม |
อินโดนีเซีย | ประมาณ 1.2 ล้านคนในปี 2016 และจะเพิ่มขึ้นกว่า 4 ล้านคนภายในปี 2050 |
การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้กำลังกระทบกับสถานที่ทำงาน ผู้คนจำนวนมากต้องดูแลสมาชิกในครอบครัว และองค์กรต้องปรับตัวให้มีความเข้าใจ เห็นอกเห็นใจ และยืดหยุ่นมากขึ้น
ทำความเข้าใจ “อัลไซเมอร์” และ “ภาวะสมองเสื่อม”
โรคอัลไซเมอร์ เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดของภาวะสมองเสื่อม ส่งผลต่อ ความจำ การคิด การตัดสินใจ และพฤติกรรม อาการจะค่อย ๆ แย่ลงตามเวลา
ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีผู้ป่วยอัลไซเมอร์สูงที่สุดในโลก โดยมีประมาณ 3,079 รายต่อ 100,000 คน ในปี 2021
สาเหตุของโรคอัลไซเมอร์ (ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่มีปัจจัยเสี่ยงสำคัญ)
• อายุ: การเปลี่ยนแปลงของสมองตามวัย เช่น การอักเสบ ความเสื่อมของหลอดเลือด ฯลฯ
• พันธุกรรม/ครอบครัว: หากพ่อแม่หรือพี่น้องป่วย ความเสี่ยงจะสูงขึ้น
• โรคประจำตัว: เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคอ้วน
• พฤติกรรมการใช้ชีวิต: ไม่ออกกำลังกาย สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์มาก เครียด/แยกตัวจากสังคม
สัญญาณเตือนที่ควรรู้
การสังเกตอาการเร็ว จะช่วยให้เข้ารับการประเมินและเตรียมแผนการดูแลได้ทันท่วงที 
(อ้างอิงจาก Alzheimer’s Association)
งานวิจัยเกี่ยวกับโรคอัลไซเมอร์กำลังก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว การวินิจฉัยตั้งแต่ระยะแรกช่วยให้ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถวางแผนล่วงหน้า เข้าถึงการสนับสนุนที่เหมาะสม และพิจารณาทางเลือกการรักษาที่อาจช่วยบรรเทาอาการ และอาจชะลอการดำเนินของโรคได้
การลดความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อมเริ่มต้นจากการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต
แม้ว่าจะยังไม่มีวิธีรักษาโรคให้หายขาด แต่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตอาจช่วยลดความเสี่ยงได้:
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ: การเคลื่อนไหวร่างกายช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและออกซิเจนไปยังสมอง เสริมสร้างการเชื่อมต่อระหว่างเซลล์สมอง และอาจช่วยลดความเสี่ยงของภาวะสมองเสื่อมได้ องค์การอนามัยโลก (WHO) แนะนำให้ผู้ใหญ่ทำกิจกรรมทางกายระดับปานกลางอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์
- เลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสมอง: อาหารที่อุดมไปด้วยสารอาหาร เช่น อาหารเมดิเตอร์เรเนียน (Mediterranean) หรืออาหาร MIND diet ซึ่งเน้นผักใบเขียว ผลเบอร์รี ธัญพืชเต็มเมล็ด และไขมันดี มีผลวิจัยแสดงว่าสามารถชะลอการเสื่อมสภาพทางสติปัญญาและส่งเสริมการทำงานโดยรวมของสมอง
- จัดการกับโรคเรื้อรัง: โรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน และภาวะอ้วน เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อการเสื่อมสภาพทางสติปัญญาและภาวะสมองเสื่อม การควบคุมโรคเหล่านี้อย่างเหมาะสมอาจช่วยลดความเสี่ยงได้
- มีส่วนร่วมทางสังคมและกระตุ้นสมอง: การรักษาความสัมพันธ์ทางสังคมที่ดี และทำกิจกรรมที่กระตุ้นสมอง เช่น การเล่นปริศนา อ่านหนังสือ หรือเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ สามารถเสริมความแข็งแรงของสมองและช่วยเลื่อนเวลาการเริ่มแสดงอาการของโรคได้
องค์กรช่วยสนับสนุนพนักงานได้อย่างไร
- ให้รูปแบบการทำงานที่ยืดหยุ่น / การลาหยุดดูแลผู้ป่วย
- ให้คำปรึกษาผ่าน Employee Assistance Programme (EAP)
- จัดความรู้เรื่องภาวะสมองเสื่อมและการดูแล
- ส่งเสริมวัฒนธรรมที่ไม่ตีตราและเปิดกว้าง
ครอบครัวดูแลผู้ป่วยอย่างไร
- รักษาตารางกิจวัตรให้สม่ำเสมอ
- ใช้ตัวช่วยเตือนความจำ เช่น ปฏิทิน หรือป้ายกำกับ
- ชวนทำกิจกรรมที่คุ้นเคย เช่น ดนตรี ทำสวน งานฝีมือ
- พูดคุยด้วยภาษาที่ง่าย ชัดเจน สั้น
- สนับสนุนให้ทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตัวเองเท่าที่ทำได้
- ปรับบ้านให้ปลอดภัย
- ผู้ดูแลต้องดูแลตัวเองด้วย—พักผ่อน และขอความช่วยเหลือเมื่อจำเป็น
- ให้เด็กหรือเยาวชนในบ้านมีส่วนร่วม เพื่อสร้างความเข้าใจและลดอคติ
สร้างสถานที่ทำงานที่เข้าใจอัลไซเมอร์
เมื่อจำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้น ผลกระทบต่อพนักงาน ครอบครัว และองค์กรมากขึ้นตามไปด้วย แต่นี่ก็เป็น “โอกาส” ที่องค์กรจะได้แสดงความเห็นอกเห็นใจและใส่ใจพนักงานมากขึ้นด้วยการให้ความรู้ สนับสนุนผู้ดูแลผู้ป่วย และสร้างสภาพแวดล้อมที่รวมทุกคน คุณสามารถช่วยให้องค์กรพร้อมรับอนาคต และเป็นสถานที่ทำงานที่ให้ความสำคัญกับคนเป็นอันดับแรก
หมายเหตุ: บทความนี้จัดทำโดย Howden เพื่อให้ข้อมูลเชิงความรู้ ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์หรือการวินิจฉัยรักษา

ยกระดับกลยุทธ์สวัสดิการพนักงานของคุณให้พร้อมรับอนาคต
ติดต่อเราเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพโปรแกรมสวัสดิการพนักงานของคุณ ทีมผู้เชี่ยวชาญของเราจะดำเนินการตรวจสอบอย่างละเอียดเพื่อช่วยเสริมสร้างการดูแลพนักงานของคุณ พร้อมยกระดับความเป็นอยู่ที่ดีและประสิทธิภาพในการทำงานโดยรวม
References:
1 https://www.alzint.org/about/dementia-facts-figures/dementia-statistics/#:~:text=There%20are%20over%2010%20million,new%20case%20every%203.2%20seconds
2https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dementia
3 https://www.alzint.org/resource/numbers-of-people-with-dementia-worldwide/
4 https://www.alzint.org/about/dementia-facts-figures/dementia-statistics/
5https://www.japantimes.co.jp/news/2024/05/08/japan/science-health/2040-japan-dementia-estimate/
6 https://www.adfm.org.my/dementia-cases-set-to-rise-312-per-cent-by-2050-is-malaysia-prepared/
7https://worldpopulationreview.com/country-rankings/dementia-rates-by-country
8 https://www.bangkokpost.com/life/social-and-lifestyle/3107810/nation-in-transition
9https://www.chp.gov.hk/files/pdf/ncd_watch_aug_2025_en.pdf
10 https://www.straitstimes.com/singapore/health/prevalence-of-dementia-in-singapore-falls-to-1-in-11-among-older-adults-imh-study
11 https://www.alzint.org/news-events/news/indonesia-launches-national-dementia-plan/
12 https://www.cdc.gov/alzheimers-dementia/about/index.html
13 https://worldpopulationreview.com/country-rankings/alzheimers-rates-by-country
14https://www.nia.nih.gov/health/alzheimers-causes-and-risk-factors/what-causes-alzheimers-disease
15https://www.alz.org/alzheimers-dementia/what-is-alzheimers/causes-and-risk-factors/genetics
16https://www.alz.org/getmedia/84b5cf98-5b5f-402d-bd4d-9f8b8f497d52/alzheimers-dementia-diabetes-cognitive-decline-ts.pdf
17https://www.alz.org/getmedia/d26ff3ac-96fb-4db1-b554-e5f3b251496c/alzheimers-hypertension-and-risk-of-dementia-ph-fs.pdf
18https://www.nia.nih.gov/news/obesity-associated-higher-risk-dementia-new-study-finds
19https://www.nia.nih.gov/news/healthy-lifestyle-linked-better-cognitive-function-older-adults
20https://www.alz.org/alzheimers-dementia/10_signs
21https://www.alz.org/getmedia/f5ee7c28-3f13-4167-b000-bd062c68c69f/policy-brief-early-detection-diagnosis-alzheimers.pdf
22https://www.alz.org/help-support/brain_health/get-moving#:~:text=Physical%20activity%20is%20an%20important,also%20important%20for%20brain%20health
23https://www.nbcnews.com/health/aging/mind-diet-mediterranean-dash-dementia-study-rcna209573
24https://www.alz.org/getmedia/a21fb0e8-f81b-4cf9-bc88-b2190b29f3a1/ph-bold-center-science-summary-social-engagement.pdf
25https://www.nia.nih.gov/health/alzheimers-and-relationships/helping-family-and-friends-understand-alzheimers-disease